On üçüncü asrın ortalarında Anadolu ahvali:
Sinop ve Kastamonu havalisinin zaptından sonra, Trabzon Rum İmparatorluğu, Selçukîlerin eline geçen Kastamonu havalisini geri almak için fırsat gözlemekte idi.
Bana Ishak adında bir dönme de bu sırada peygamberlik davasile Malatya taraflarında ayağa kalkmıştı. Selçuklar da bu isyanı bastırmakta meşgul bulunuyorlardı. (1241) İmparator Yani Komnen, Ishak hadisesini bir fırsat bildi; Ve Selçuk memleketlerine hücum etti. Çobanlar, Kastamonuyu Yaniye karşı müdafaa ettiler. Fakat Sinop Rumların eline geçti.
Anadolu, Baba İshak hadisesinden başka iki şehzade arasında kanlı muharebelere sahne oldu (1249). Bu sırada Gıyaseddin Keyhusrev II
ölmüş, Selçuk emirleri kardeşler arasındaki münazaaya nihayet vermek için Izzeddin Keykâvus II, Rükneddin Kılıç Aslan ve Alâeddin Keykubad'ın müşterek saltanat sürmelerini kararlaştırmışlardı. Celaleddin Karatay da idareyi eline almıştı. Ve hayatta bulundukça memleketin iyi idare edilmesine muvaffak oldu. Bir müddet sonra, şehzadelerin en küçükleri olan Alâeddin Keykubat, kardeşleri tarafından gönderildiği Moğut hükümdarını ziyaretten dönerken yolda öldü, cenazesi Erzincana getirildi. Bu ölümden sonra da saltanat iki kardeşin, Izzeddin Keykâvus ile Rükneddin Kılıç Aslanın elinde kaldı.
İki kardeşin müşterek saltanatı 1254 senesine kadar sürdü. Biraz sonra, Izzeddin Keykâvus, kardeşi Rükneddin Kılıç Aslanı bir fırsat bularak hapsetti. Fakat Bayçu ordusile yaptığı bir muharebede mağlupoldu. Ve İznik İmparatorunun yanma kaçtı. (1256)
Rükneddin bu mağlubiyet üzerine hapisten çıkarılarak zahiren Rum sultanı, fakat hakikatta Moğolların bir kölesi oldu. Hükümetinin idaresi de kendisine pervane yaptığı Muinüddin Süleyman elinde kaldı.
Fakat Sinop da bu iki kardeşin, yani Izzeddin Keykâvus II ile Kılıç Aslan IV ın birbirlerile saltanat kavgasında bulunduktan sırada Komnenlerin eline geçti. (1261 -1254) Mahaza Sinop Pervane Muinüddin Süleyman'ın iki sene süren devamlı himmet ve gayretile geri alındı. Pervane Sinobu geri alınca, Kılıç Aslandan burasının kendisine bir Malikâne olarak verilmesini istedi ve arzusu yerine getirildi. Ve oğlu Mehmedi Sinopta kendisine naip olarak bıraktı ve sonra Selçuk paytahtındaki vazifesi başına döndü.
Moğolların yanında sözü geçen ve bütün hükümet zimamdarını elinde bulunduran Pervaneden ve istiptadından bıkmış olan Kılıç Aslan, bir mecliste Pervane aleyhinde söz söylemiş ve "Moğol hükümdarına gideyim de ahvali arzedip saltanatı kurtarayım" demiş. Hattâ Sinobun dahi elinden alınmasına da ima etmiştir.
Bir kölesi vasıtasile meseleden haberdar olan Pervane Süleyman,Kılıç Aslanı Mısır sultanı Beybars ile gizli muahedelerde bulunarak
ittifak bile ettiğini İlhan hükümdarına bildirmiş ve bu vesile ile bazı kıymetli hediyeler de takdim etmiştir.
Bunun üzerine İlhan hükümdarı tarafından gönderilen ümera. Kılıç Aslanı Konyadan Aksaraya celbettiler. Orada zehirliyerek yay kirişi
ile boğdular. (1264)
Pervane, Kılınç Aslanın boğulması üzerine bu defa da onun altı yaşındaki oğlu Gıyaseddin Kehüsrev III i tahta çıkardı. Bu suretle hükümetin
idaresini yine eline aldı. Süleyman, yeni hükümdarı iyi mürebbilerle terbiye ettirdi. Memleketi de kudretli ellerle idareye başladı. Bir iki sene her tarafta, herkes sükünet ve rahat yüzü gördü. Bir aralık Pervane İlhan hükümdarının yanma gitti. Bu sırada Selcukî hanedanından bir kızın, putperest olan bir Moğol şehzadesine verilmesi ahalinin taassubuna dokundu. Ve İçerde bir isyan başgösterdi: Anadoluda, Mısırlılar Tatarlar ve Selçukiler arasında bazı muharebeler oldu. Neticede Pervane artık iki yüzlülüğünü iyi idare edememeğe başladı. Mısır taraftarlığı ile itham olunarak Aladağ taraflarında katlolundu. (1277)
Pervanenin katlinden sonra, mevcut karışıklıklar bir kat daha arttı. Nihayet Gıyaseddin Keyhüsrev de İlhanın emrile idam olundu. (1293).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder