11 Aralık 2018 Salı

Şemseddin Yaman Candar

Şemseddin Yaman Candar
1291 - ?

Şemseddin Yaman Candar, (691 H — 1291 M) tarihinde İlhan Gayhatu tarafından Kastamonu ve havalisi valiliğine tayin edildiği zaman llhanîler ile Selçukîler Anadolu ihtilâllerile meşgul bulunuyorlardı.

İşte bu fırsattan istifade etmiş olan Emir Şemseddin Yaman Candar da Kastamonu'da müstakil bir hükümdar gibi hükmünü yürütmeğe baş­lamıştı. Kendisinin valilik merkezi Eflagon/Eflani idi.

O zaman Kastamonu Çobanlar sülâlesinden Muzaffereddin Yavlak Aslanın oğlu Mahmut Beyin elinde bulunuyordu. [1] Şemseddin Yaman Candar her tarafta kudret ve kuvvetini gösterdiği halde yalnız Mahmut Beye gücünü yetirememişti. Bu yüzden hükümdarlığı yalnız Eflani ve havalisine münhasır kalmış oluyordu.

Şemseddinin, valiliği müddetince Ilhanı tanımış olduğu tahmin edilmektedir.

Bir kısım tarihler, Şemseddin Yaman Candann tamamile müstakil bir devlet kuramamış olduğunu, ancak vefatında yerine geçen oğlu Şücaaddin Süleyman Paşa'nın topladığı taraftarlarile Kastamonuda istiklâlini ilân etmiş olduğunu yazmaktadırlar.

Şemseddin Yaman Candarın 1201 de almış olduğu valiliği, ne zamana kadar devam ettirdiği ve hangi yılda ölmüş olduğu hakkında elimizde
bir tarih vesikası mevcut bulunmamaktadır.

Camiuddurel, Şemseddin Yaman Candar için “akıllı, adaletli, cesur, müdebbir bir şahsiyet idi, bizzat ve müstakilleri bu beldelere hâkim oldu. Çünkü sultanlar ve hâkanlar arasında hercümerç tevali ediyordu. Kendisi fesat erbabını izale eyliyor, küffar ve müşrik ile mücadele ediyordu, Ölünceye kadar da böyle devam etti." diye yazmaktadır.

Amasya tarihi, Şemseddin Yaman Candarın valiliği zamanında ömrünü bir çok mücadelelerle geçirdiğini, Kastamonunun bîr kaç defa elinden alındığını, en sonuncu ve üçüncü defa olan valiliğinin kendisine 1319 yılında, İlhan Ebu Sait Bahadır Han tarafından tevcih edildiğini yazmaktadır. (Amasya müverrihi bu hususta hiçbir vesika göstermemektedir. Başka tarihlerde de bu hususa dair küçük bir vesika dahi elde edemeyişimiz, hassaten Amasya müverrihinin bu mıntakada uzun uzadıya mücadelede bulunup Kastamonuyu bir çok zamanlar idareleri altında tuttuklarını yazdığı ve Devlet Şah Oğulları namını verdiği bir aile veya sülale hakkında şimdiye kadar hiç bir eserde malûmata ve bir yerde de kitabe ve saireye rasgelinememesi, insanı bu vak’aların sıhhatında şüpheye düşürmektedir. Bunun için kitabımızda bu cihet üzerinde durulmamış ve vesaika kstinat etmediğiiçin bahsedilmesinden sarfınazar edilmiştir. T. M. Yaman.)

Amasya müverrihinin, Şemeddin Yaman Candarın üçüncü valiliğinin 1319'da olduğu hakkındaki yazısı, tarihi kayıtlara uygun değildir. Tarihe en uygun cihet, valiliğinin sonunun belli olamayışıdır.

Şemseddin Yaman Candarın mezarının nerede olduğu kati olarak, malûm değilse de, her halde Eflani'de olması çok kavi bir ihtimal dahilindedir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Mehmet Önder Atatürk'ün Yurt Gezileri - Kastamonu Bölümü

Atatürk, kurduğu Cumhuriyetin çağdaş medeniyette yerini alabilmesi için, devrimlerle bütünleşmesi gereğine yürekten inanıyordu. Cumhuriyet, ...