Oğuz Türkleri Dönemi - 3

Gümüş Tekinin ölümü ve yerine oğlu Mehmedin geçmesi:

Gümüş Tekin, gerek Bizanslılar ve gerekse Haçlılar ordularile yaptığı muharebelerde büyük zaferler kazandı, ve muharebelere devam
ettiği sırada öldü, yerine oğlu Mehmet geçti. (1126)

Mehmedin, İktidar mevkiine gelince, Selçuk hükümdarı Mes'ut 1. ile araları açıldı. İki Türk hükümeti arasındaki bu nifakı gören İstanbul
İmparatoru Jan Komnen Mes'ut 1. ile anlaştı, ve Mes'udu kendi tarafına çevirdi. Hattâ Mehmet ile harp yapması için ona asker verdi. Bizans ve Selçuk orduları birleştiler ve Danişmentiilere ait olan Çankırıyı muhasara ettiler.

İki hükümdarın birleşik kuvvetlerine karşı mukavemet edemiyen Mehmet, Mes'udu, Jan Komnenden ayırmak için çok çalıştı. Hatta onu,
din ve ırz düşmanlarile birleşmesinden dolayı muahaze etti. Mes’udun aklı başına geldi, ve bîr gece gizlice, Çankırıyı terk ve geri dönmek için ordusuna emir verdi. Muhasaraya devam edemeyen Bizans kumandanı Rindas, Çankırıdan çekilmek mecburiyetinde kaldı. Orada ordusunu kışlamağa bıraktı. Mehmet kumandanın, Çankırıyı kurtardığını sandı. Fakat Rindas, ertesi baharda gelip Kastamonuyu aldı. Ve Çankırıyı yeniden muhasara etti.

Mehmet, Çankırının Bizanslılar tarafından muhasara edildiği esnada kardeşi Aynüddecla(?) isyanı bastırmakla meşgul bulunuyordu. Bu yüzden Çankırıya yardımda bulunamamıştı. Halbuki, Çankırı muhafızları, Mehmedin imdada gelmek üzere, Rindas yakininde büyük bir ordu toplamakta olduğunu haber almışlardı. Çankırı muhafızları bu ümit ile şehri teslim etmediler. Fakat bir müddet sonra, imdat kuvvetlerinin gelmediğini görünce, Rumların vaktile Danişmendim oğlundan almış oldukları bütün esirleri teslim etmek şartile Çankırıyı boşalttılar. Bu hadiseden sonra, Jan komnen Çankırı'da iki bin kişilik bir kuvvet bırakarak çekildi; Ve başka tarafta meşgul olmağa başladı. Bu sırada Danişmendin ordusu yeniden Çankırıya hücum elti. Ve burasını yeniden geri aldı. (1138)

Danişmentliler devletinin yıkılması:

Mehmet ölünce, Danişment devleti parçalandı. Kardeşi YağıbasanAnkara, Amasya şehirlerile havalisine hâkimdi. Kayseri ve Sivas ise Mehmedin oğlu Zunnunun Malatya da, bu aileden Aynüddevle’nin elinde bulunuyordu. Zünun, Selçuk sultanı Kılınç Arslan II ye dayandığından Yağıbasan da Bizans imparatoru Manüel ile birleşerek Kılınç Arslana karşı harp açtı. 1158) Bu suretle Selçuk nüfuzunu kırarak Anadoluda büyük bir kuvvet sahibi oldu. Yağıbasan, bir aralık Selçuklarla BizansIılar aleyhine birleşti ise de bu ittifak uzun sürmedi. Ve 1166- 1167 de öldü. Bundan sonra, Danişmentliler devleti tekrar zâfa uğradı. Zilnun
bir aralık kaynatası, Nureddin Zenginin himayesinde mevkiini muhafaza edebildi. Fakat onun ölümünden sonra da, Selçuk devleti, birer birer bütün Danişmentliler şubelerinin hakimiyetlerine nihayet verdi. (1174 - 1177) ve idareleri altında bulunan diğer Anadolu şehirlerile beraber Kastamonu vilâyeti de Selçukların eline geçti.

Bu suretle Danişmentliler hükümeti Anadoluda, bir rivayete göre (1071 - 1174), başka bir rivayete göre de (1073- 1177) seneleri arasında (103) sene devam etmiş ve bu müddet zarfında, Melik Danişment Aahmet gazi, Melik gazi Gümüş Tekin, Mehmet gazi, Nizameddin Yağıbasan İbrahim, Şemseddin İsmail, Zünnun, adlarile sekiz kişi hükümet sürmüşlerdir.