9 Ekim 2018 Salı

Oğuz Türkleri Dönemi - 2

Melik Danişment kimdir ve nasıl fatih oldu?

An’analere göre bazı tarihler, Ahmet gaziyi Seyit Battal gazinin hemşiresinin kızı Nazirüccemal den doğduğunu ve bunun Türkmenlerden Ali bin Madrap adında birisi ile evlenmesinden dünyaya geldiğini yazmaktadırlar. Ahmet gazinin, Alp Aslanın ümerası arasına da geçmesi şu suretle olmuştur: Selçukiler, Bizans topraklarına yaptıkları akınlarda Danişment Ahmet, mensup olduğu Türkmen kab'ilesile bulunmuş ve
civarı iyi tanıdığından bu bilgisinden Alp Aslan çok istifade etmişdir. Alp Aslanın muzafferiyeti üzerine telâşe düşen Bizanslıar, Türk topraklarına akınlara başladılar. O zaman Danişmentli amcası Emir Ömer'in oğlu Torsan birleşerek yukarıda bahsi geçen muharebede bulundular.

Çorum memleket kütüphanesinde bulunan el yazması “Çorumun fethi ve Melik Danişment gazi" adlı esere göre, “Melik Danişment Ahmet, amcazadesi Torsan ile müşterek Bizanslıların üzerine akın etmek İçin Bağdat sultanına, yani Selçuk hükümdarına Eyüp ve Süleyman adında iki elçi gönderdiler. Elçiler sultandan gazaya izin istediler. Bağdat sultanı, müsaade fermanile beraber bir çok hediyeler ve para gönderdi. Bu ferman üzerine, Danişment Ahmet ve Torsan Malatyadan büyük bir ordu topladılar. Toplanan bu ordunun bir koldan yürümemesi için ikiye ayrılması uygun görüldü. Bir kısmını Torsan eline aldı. Yirmi bin kişi ile beraber Ankara, İstanbul üzerine yürüdü. Danişment Ahmet de Tokat, Niksar ve Çorum üzerine gitti.

Torsan, İstanbula kadar yürüdü. Hattâ Karadeniz boğazından geçen gemilerden vergiler bile aldı. Fakat orada ylnız kaldı, hiç bir taraftan yardım göremedi. Hattâ Danişment Ahmet gazi bile kendisile irtibat temin edemedi. Alem dayı nda bir kale yapmağa başladı. Vd orada bîr kişi kalıncaya kadar çarpıştı ve sonunda öldü.

Melik Danişment, önce sivas kalesini zaptetti. Sonrada yıkılan duvarlarını tamir ederek BizanslIlarla uzun mücadelelerde bulundu ve
sonunda Kayseri, Tokat, Amasya, Çorum, Ormancık, Çankırı, Kastamonu ve havalisini zaptetmiş oldu.

Danışmentlier Kastamonuyu ne zaman aldılar?

Kastamonu'nun, Danişmentliler tarafından kat'i olarak hangi tarihte alındığına dair elde kat'î bir vesika yoktur. Yalnız Amasya müverrihi, “Melik Ahmet Gazinin Anadoluda otuz sene yaptığı mücadele neticesinde Danişmentliler memleketi, Şarktan Kafkasya, Gaipten Bitinya, Şimalden Karadeniz, Cenuptan, Malatyanın hududunun nihayetine kadar varmış olup şimdiki Sivas, Elazîz, Erzurum, Trabzon, Kastamonu ve Ankara vilâyetlerinin havi olduğu vasi arazi idi, demektedir.

Matyo vekayinamesi ise, Danişment Gazi zamanındaki mühim vukuattan birisi olan Malatyanın zaptı ve haçli seferi reislerinden Antakya prensi Boemon un esareti ve bunu müteakip kendisinin büyük bir haçlılar ordusile çarpışmasını anlatırken, "Boemonun Danişment tarafından esir edilmesi, haçlılara pek ağır geldi. Bunun üzerine Senjil dükası Reymonun kumandasında büyük ve kuvvetli bir haçlı ordusu İstanbuldan Ankaraya hareket etti, ve orayı Türklerden alarak Rumlara teslim etti.

Haçlılar ordusu buradan şimale yürüyerek Çankırıyı zaptedip Kastamonu hizasından şarka döndü ve Kızılırmak yolunu takip ederek Mer-
zifon önüne geldi" demektedir.

Bu vak’a bize, Kastomonu ve Sinobun Danişmentiler, yani Danişment Ahmet Gazi tarafından zaptedilmemiş olduğu hissini vermektedir. Şayet evvelleri Kastamonu ve Sinop Ahmet Gazi tarafından zaptedilmiş olsaydı, Haçlılar ordusunun Çankırıya gelince mühim bir anahtar mesafesinde olan Sinobu ve Kastomonuyu zaptetmesi icabederdi.

Bir de Danişment Ahmet Gazinin vefalı tarihine rastlayan zamanlarda Danişmentlilere hücum eden ve Sinop tarafından kopup gelen
Almanlara Fransızlardan mürekkep Haçlılar ordusuna mensup fırkanın içerilere doğru hareketi ve kendilerine Rumların azamî yardımda bulunmaları da yine Sinop ve Kastomonu havalisinin o zamanlan Danişmentliler eline geçmediğini göstermektedir.

Hattâ şu vaka’da bu iddiamızı tevsike medar olmaktadır:
Haçlılar, Ibni Haldunun kaydi üzere, Danişment Ahmet Gazinin oğlu Melik Gazi Gümüş Tekin hâkim bulunduğu bir şehri muhasara ettiler. Melik Gazi Gümüş Tekin, Haçlılara karşı çıktı. Kendisinin pusuya yatırdığı asker, Konradın kumandasındaki orduyu münhezim etti.

Haçlıların Anadolu ortalanna kadar sokulması, Gümüş Tekini korkuttu. Derhal Konya Selçuk hükümdan Kılıç Aslan ve Halep emîri Rıdtan(?) ile birleşti ve mühim bir kuvvet topladı. Amasya ile Sivas arasında vukua gelen müthiş harple, Haçlılar ordusu perişan oldu ve harpen pek az kimse kurtulabildi. Rumlar, Sinoba, kumandan Reymon da Bafra ya canattılar. Sinop o zaman Kastamonu İle beraber Rumların, yani Bizans imparatorluğunun musaadesile oturmakta olan Komnenus ailesinin elinde idi. Rumlann Sinoba da kaçmaları gösteriyor ki, Danışmentliler bu tarihte de Kastamonuyu zaptedememişlerdir. (1151)

Yalmz muhakkak olan bir şey varsa, o da Kastamonu ve havalisinin Danişmentliler idaresine geçmiş olması ve bunun da Danişment Ahmet Gazinin oğlu Gümüş Tekin zamanında vukubulmasıdır.

Bir aralık 1132 senesinde Bizans İmparatoru, Kastamonuyu zaptetti ise de Melik Gazi Gümüş Tekin ertesi sene içinde Kastamonuyu istirdat ve muhafızı bulunan Rumları ortadan kaldırmağa muvaffak oldu.

Deguignes, bu vaka hakkında şunu yazmaktadır:

“1126 senesinde Türkler Rum İmparatorluğuna tabi olan yerlerde büyük tahribat yapıyorlardı. Jan Komnen, Paflagonya kıt'asında Kastamonu şehrini muhasaraya gitmeğe mecbur oldu. Bu şehir, Türklere, iliticağah hizmetini görüyordu, Türkler imparatoru görünce teslim oldular, fakat imparator Istanbula döner dönmez, Kapadoks kıtasında hükümran olan Danişment oğlu tekrar Kastomonuyu istirdat etti.„

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Mehmet Önder Atatürk'ün Yurt Gezileri - Kastamonu Bölümü

Atatürk, kurduğu Cumhuriyetin çağdaş medeniyette yerini alabilmesi için, devrimlerle bütünleşmesi gereğine yürekten inanıyordu. Cumhuriyet, ...